DAS BUNDESWEHR BUND KAPPMESSER EN ZIJN NAZATEN. By: Henk Kraaijvanger.
DE HISTORIE:
In 1967 voerde de West-Duitse Luchtmacht (Luftwaffe) een vaststaand mes, het zogenaamde “Bund Kappmesser” in hun bewapening in. Daarvoor werd in “Messenland Nummer EEN” natuurlijk niet een geheel nieuw mes ontworpen, maar werd het bestaande PUMA Auto-Allzweckmesser model 6390 aan hun specifieke eisen aangepast en onder het verstrekkings-nummer: 7340-12-145-9212 van 1967 tot 1983 ingevoerd. Het PUMA Auto-Allzweckmesser model 6390 stamt eigenlijk af van de eind Vijftiger Jaren voor de US markt ontworpen PUMA White Hunter, die ondanks die naam eigenlijk als Outdoormes & Campknife bedoeld was. Die White Hunter was destijds in 1962 zelfs in de Karl May indianen film “Der Schatz im Silbersee" met onder andere Lex Barker te zien. Later in 1983 zou de West-Duitse firma Weber/Hirschkrone de PUMA BUND vervangen en als Pilotknife BUND tot 2000 in een iets gewijzigde vorm, aan de West-Duitse Krijgsmacht en andere West-Duitse eenheden leveren.
DE BELANGRIJKSTE SPECIFICATIES:
Naar de Technische Lieferbedingungen (TL 7340-0010) van het Bundesamtes fur Wehrtechnik und Beschaffung (BWB).
Het Kappmesser (het PUMA Auto-Allzweckmesser en later het Pilotknife van de firma Weber/Hirschkrone) was speciaal bedoeld als kapmes voor in de overlevingsuitrusting van het vliegende personeel van de West-Duitse Luchtmacht (Fliegendes Personal der Luftwaffe), edoch ook andere West-Duitse eenheden zouden dat voorbeeld volgen. Daarbij zou de BUND stempeling later op de PUMA verdwijnen, maar bleef bij de Weber/ Hirschkrone wel voorhanden.
DE HOOFDTAKEN VAN HET BUND KAPPMESSER:
a. Bij een Bail-Out uit de F-104 Starfighter, in geval dat de explosieven weigerden om canopy af te werpen & springstoel te lanceren, deze niet meer vergrendelde canopy open te hevelen/breken, waarna de windsnelheid de canopy (hopelijk) verder zou openen en afwerpen. Daarna was het onder stress “uitstappen” geblazen!
b. Het kappen en doorsnijden van een of meer parachutelijnen, bijvoorbeeld als deze tijdens de Bail-Out om je lichaamsdelen gedraaid zitten en dus daardoor de parachute niet meer correct werkte. Of als je met je parachute door “Murphy’s Law” in een boom bleef hangen.
OPMERKINGEN:
Die Bail-Out’s kwam vaker voor dan je zou denken en veel West-Duitse F-104 Starfighter piloten (Luftwaffe en Marine) zouden in de Zestiger Jaren met de Starfighter hun leven in een crash verliezen.
In totaal verloor Duitsland 270 F-104's (29.44%), waarbij 110 piloten het leven lieten. In West-Duitsland werd het neerstorten in de media al “De Starfighter Krise” genoemd. Niet erg vleiend zijn de bijnamen: 'Witwenmacher' en 'Erdnagel'(tentharing).
PUMA BUND KAPPMESSER.
LUFTHAFEN FEUERWEHR/ LUCHTHAVENBRANDWEER.
Voor de West-Duitse Luchthavenbrandweer werd ook een speciaal PUMA BUND model met scherpe haaksnede ingevoerd voor het doorsnijden van brede riemen en gordels. Maar dat is weer een ander verhaal.
DE ANDERE OFFICIELE WEST-DUITSE GEBRUIKERS VAN HET PUMA BUND KAPPMESSER.
• De leden van de Fernspah Kompanie.
• De Ausbildern (instructeurs) van de Einzelkampfer Inspection.
• De leden van de Bundes Grenzschutz Gruppe 9 (GSG 9).
• Diverse West-Duitse Polizei Special Einsatz Kommandos (SEK) eenheden (die naast het genoemde PUMA Auto-Allzweckmesser, ook de PUMA White Hunter met houten of Hirschhorn handgreep gebruikten). Later zou Hirschkrone met een speciale SEK uitvoering met een rubber handgreep, op de markt komen.
• Hubschrauberbesatzungen der Bundespolizei, die over het “Niemandsland” voor het IJzeren Gordijn / De Muur vlogen. De Muur stond namelijk in Oost-Duitsland en iets van de echte West-Oost grens af.
NIET OFFICIEEL VERSTREKT.
Het PUMA Auto-Allzweckmesser 6390 model werd in de Tachtiger Jaren van de Vorige Eeuw ook wel door andere elitaire West-Duitse eenheden gedragen, zoals Fallschirmjagers. Dit mes werd dan of zelf aangeschaft of het geld kwam uit de Compagnies pot.
WEBER/HIRSCHRONE BUND KAPPMESSER.
Veel succes doet volgen en door het verkoopsucces van PUMA en Weber/ Hirschkrone “doken” meer Solinger messenfabrieken zoals: Schlieper (bestaat niet meer), Hubertus, BOKER en Explorer in die markt. Overigens wordt het PUMA Auto-Allzweckmesser nog steeds in Solingen geproduceerd.
SPECIFICATIES BUNDKAPPMESSER.
|
MERK /SOORT: |
PUMA BUND |
WEBER/HIRSCHKRONE BUND |
|
SOORT LEMMETSTAAL: |
Uit 1.4109 RVS/ X70CrMo15. - Hardheid ca. 57-58 HRC.
|
Uit 1.4116 / X50CrMoV15 RVS - Hardheid snede: 57 HRC.
Hardheid nabij lemmet-spiegel/stootplaat: 51 HRC. |
|
STOOTPLAAT: |
Aluminium gepolijst. |
Aluminium gepolijst. |
|
GREEPSCHALEN: |
Rio-Jacaranda hardhout |
Palissander hardhout. |
|
BEVESTIGING GREEPSCHALEN: |
D.m.v. 3 messing klinknagels en messing riem oog. |
D.m.v. 3 messing klinknagels en messing riem oog. |
|
SCHEDE: |
Naturel leder 2,5 mm dik met extra lederen riempje. |
Naturel leder 2,5 mm dik met extra lederen sluiting met drukknop. |
|
LEMMET SLIJPWIJZE: |
Conventioneel met gedeeltelijke micro vertanding. |
Conventioneel met gedeeltelijke micro vertanding. |
|
LEMMETLENGTE: |
Ca. 15 cm. |
Ca. 15 cm. |
|
LEMMETVORM: |
Droppoint met hamervlakje. |
Droppoint met hamervlakje. |
|
BIJLSNEDE: |
Ja, op de lemmet rug. |
Ja, op de lemmet rug. |
DE LOCKHEED F-104 STARFIGHTER IN GEBRUIK BIJ DE NEDERLANDSE KONINKLIJKE LUCHTMACHT (KLu).
Er zouden vijf Nederlandse Vliegende squadrons met de F-104 Starfighter uitgerust worden, te weten: het 306 Squadron, het 323 Squadron, het 322 Squadron, het 311 Squadron en het 312 Squadron (Sqn).
Naast deze vijf KLu. squadrons waren er ook een paar trainingseenheden, welke over de TF-104G beschikten. Ook in Nederland zouden er echter Starfighter’s crashen, want de Starfighter had indien de straalmotor uitviel, bijna geen lift meer.
Van de 138 Nederlandse exemplaren F-104 Starfighters, zouden er drieënveertig crashen en ook verloor een Nederlandse piloot jammer genoeg tijdens een schietoefening op de Otterburn-Range (nabij New Castle) daarbij het leven (R.I.P.). Natuurlijk had de Lockheed F-104 Starfighter ook hier in Nederland een bijnaam, namelijk “Het Vliegende Strijkijzer”.
Nederland gebruikte destijds geen PUMA of Hirschkrone/Weber Kappmesser in zijn Bail-Out kit, maar het oerdegelijke Wilkinson & J. ADAMS Type-D kapmes en een blauw Victorinox multifunctioneel zakmes (maar dat is een ander verhaal, zie daarvoor mijn andere reviews). Tegenwoordig wordt ook de Fällkniven A1 aan de survival uitrusting toegevoegd.
Diensttijd memories, mooi he!
DE MODERNE MFH REPLICA VAN HET BUND KAPPMESSER.
DE BESCHRIJVING.
Het MFH (Mission For High Defense ) BW Fallschirmspringermesser NO: 44463, in dit review verder te noemen MFH BUND Kappmesser replica gelijkt meer op de Hirschkrone Bund dan op die van PUMA. Het heeft een wat gedateerd, maar rustiek uiterlijk met “Ein gewisses Etwass”. Dit mes wordt door Country Store verkocht onder de naam Para-mes.
HET LEMMET:
Het stevige droppointvormige lemmet met sabelvormige hol geslepen stevige snede met 2 cm fijne microvertanding, ietwat geribbelde duimrust en rechte vingeruitsparing (Choil) is af fabriek messcherp geslepen. Door de volle doorgaande angel (Tang) is de MFH een stabiel geconstrueerd Outdoor mes. De rugzijde heeft echter geen echte bijlsnede zoals zijn “voorvaderen”, maar een stevige rug waardoor je beter kunt batonneren en vuur ontsteken. Elk nadeel heeft zo zijn voordeel. Bij benadering zou ik het gebruikte lemmetstaal kunnen “opgeven = raden”, maar dat doe ik niet zonder 100% bewijs, want meten is weten, gissen is missen! Op het lemmet zitten ook wat onbehandelde bewerkingssporen en ter herkenning staat op de lemmetspiegel wel M F H INT. COMP. geëtst.
DE ENKELVORMIGE STOOTPLAAT:
De functionele enkelvoudige aluminium stootplaat zit van achteren uit om de volle doorgaande angel geschoven en wordt geborgd door de hardhouten greepplaten. Bij het testmodel zit daardoor een “ietsie pietsie” speling, echter zonder de functie van de stootplaat aan te tasten.
DE HANDGREEP:
De handgreep wordt gevormd door twee fraaie hardhouten greepplaten, die stevig door middel van drie sterke messing pennen en een messing riemoog op de volle doorgaande angel (Tang) geklonken zijn. Kosmisch zou er iets meer aandacht aan het klinken ervan geschonken kunnen zijn. De handgreep ligt echt stevig en slipvast in mijn maat 9,5 hand. Bij het dragen van het mes in de schede moet de lederen beveiligingsveter extra door dit riemoog , waardoor verlies van je levensredder voorkomen kan worden.
DE SCHEDE:
De schede is uit een stuk bruin glad leder vervaardigd, dat eerst om een tussenlaag zit gevouwen en daarna keurig met bruin draad gestikt en als extra beveiliging tegen doorsnijden met zeven klinknagels en een holle rivet geklonken is. Voor een positieve zekering van het Outdoor mes in deze functioneel ruim passende schede, heeft de schede voor over de enkelvormig uitgevoerde aluminium stootplaat een zekeringsriempje met drukknop. Als extra veiligheid heeft de schede tevens een lederen koordje voor de extra zekering, die eerst door het messing polsriemoog gaat en dan om het eind van de handgreep geslagen wordt. De geïntegreerde riem & koppellus is geschikt voor riemen en koppels tot circa 5 cm.
SPECIFICATIES MFH REPLICA BUND KAPPMESSER.
|
LEMMET MATERIAAL: |
RVS, geen verdere opgave. |
MATERIAAL HANDGREEP: |
Hardhout. |
|
LEMMET HARDHEID: |
Geen opgave. |
LENGTE HANDGREEP: |
10,2 cm |
|
LEMMET FINISH: |
Satijn. |
BREEDTE HANDGREEP: |
2,4 cm |
|
VORM LEMMETPUNT: |
Droppoint met hamervlakje. |
DIKTE HANDGREEP: |
2,3 cm |
|
SNEDE: |
Conventioneel hol met gedeeltelijke micro vertanding (20 mm). |
MATERIAAL SCHEDE: |
“Glad leder” 2,4 mm dik. |
|
BIJLSNEDE: |
Nee. |
GEWICHT MES: |
298 gram. |
|
LEMMET LENGTE: |
15,7 cm |
TOTALE LENGTE MES: |
27,6 cm |
|
LEMMET BREEDTE: |
3,5 cm |
DRAAGGEWICHT: |
373 gram. |
|
LEMMET DIKTE: |
4,81 mm |
DRAAGLENGTE: |
29,1 cm |
DE VELDTESTEN. (+ = matig; ++ = redelijk; +++/- redelijk goed; +++ = goed; ++++ = zeer goed ; +++++ = excellent / - = punten aftrek).
DE NULMETING.
Het rustiek ogende vaststaande MFH “Bund” Kappmesser/ Outdoor mes werd door onze hoofdsponsor Country Store te Epe compleet in de originele kartondoos afgeleverd, waarvoor dank. Het lemmet kwam messcherp uit de lederen schede, het was wederom bingo, snoeitijd. Dat scheren van de onderarmharen lukte vrij goed, enkele eigenwijze haartjes bleven slechts staan (+++). Na het lemmet met olijfolie schoon gemaakt te hebben, was het tijd voor de tomaten snijtest op grote tomaten, die met de holgeslepen scherpe snede goed (+++) volbracht werd.
DE MFH past goed in zijn eenvoudige lederen schede, die net als zijn “voorvaderen” voor de hanteerbaarheid een bewust ruime pasvorm heeft gekregen (+++).
TESTDAG 1.
KARTONSNIJTEST:
De 15,7 cm lange conventioneel geslepen lemmetsnede met gedeeltelijk microvertanding sneed het lemmet het infame karton goed (+++). Met het plakkerige tape had het net als de tester iets meer moeite. Er werden overigens niet alleen maar pizzadozen gedecimeerd en pizza’s gegeten, ook dozen van postpakketten moesten het ontgelden.
TOUWSNIJTEST:
Hierbij moest de stevige snede van het lemmet weer diverse soorten touw doorsnijden, van manilla touw, dik nylontouw tot soepel parakoord. Dit doorsnijden ging goed voor het manilla touw en parakoord best goed, maar door zijn brede lemmetgeometrie (snede hoek) bij dik en dun nylonkoord veel minder. Waardoor de gemiddelde score uiteindelijk als redelijk (++) beoordeeld werd. Wel is de MFH dankzij het stevige lemmet met zijn gewichtsverdeling in de lemmetpunt, een goede touwkapper (+++) van dun koord.
DE ZOUTWATERTEST:
Wederom moest ook dit lemmet zijn corrosie en zoutwaterbestendigheid in het zoute water van Vlissingen bewijzen. Na een uren/nachtenlange gedeeltelijk onderdompeling van het lemmet (om het verschil op de grensvlakken te kunnen zien), bleek dat het gebruikte RVS lemmetstaal goed (+++) te voldoen.
TESTDAG 2.
Op een eerste koude maar zonnige winterdag op de ATB het bos in, waarbij de uitdaging naast kappen, batonneren en snijden er ook op bestond om op de ATB “ te blijven zitten”. Dat lukte niet geheel, ik moest er in een stroompje van af doordat mijn voorwiel in de modder wegzakte. Dat zonnetje liet later ook nog verstek gaan, waarna het guur weer werd. Maar doorgaan was en bleef ook hier het devies.
VUUR ONTSTEKEN:
Het lemmet heeft zoals gezegd geen bijl/rugsnede, maar een stevige rug, waarmee je in combinatie met een vuurstaal gemakkelijk vuur kunt ontsteken. Dit lukte in het natte koude bos zeer goed (++++), dit zowel met katoenen bolletjes als ook de meegebrachte lisdodde. De “vuurvliegjes” sprongen daarbij in het rond.
HAKKEN:
Zoals verwacht was de MFH Bund ook zonder polsriem een goede (+++) “houthakker”. De MFH moet echter volgende keer voor de veiligheid wel van een polsriem voorzien worden. Bij dat kappen vlogen letterlijk de spaanders in het rond. Ik denk ook dat de designer destijds dat ook bedoelde en dat daar ook zijn kracht in zit.
HOUTSNIJDEN:
Jammer genoeg was de MFH door de lemmetgeometrie en vrij lange rechte vingeruitsparing, de daarna opvolgende 20 mm lange micro vertanding en lemmetgeometrie geen goede houtsnijder bij diverse zware snijklusjes. Je kunt namelijk pas echte kracht zetten na 4 cm vanaf de stootplaat, waardoor er snijkracht verloren gaat. Als je het mes nu bij het fijne tondel snijden meer vooraan beetpakte, dus met de wijsvinger om de lange rechte vingeruitsparing van het lemmet, met de stootplaat tussen de wijs en middelvinger en met de duim op de lemmetrug, ging het tondel snijden/maken echter wel redelijk goed (+++). De houtsnijklusjes werden dus gemiddeld redelijk goed (+++/-) uitgevoerd.
BATONNEREN:
Het stevige lemmet en de lemmetgeometrie van de MFH zorgde voor goede (+++) resultaten bij het batonneren. Laat de micro vertanding indien mogelijk daarbij buiten het hout steken om de micro vertanding tegen eventuele beschadigingen van keiharde noesten tegen te gaan. En die noesten zaten er veelvuldig in.
TESTDAG 3.
Op een regenachtige “Raining Cats and Dogs” vrije middag nu te voet het druilige bos in. Ook dat hoorde vroeger en ook nu gewoon erbij. Hout hakken en batonneren was de hoofdmoot van de veldtest. Die werden uiteraard goed (+++) volbracht. O ja, ook het roeren van de noodzakelijke oploskoffie ter versterking van de inwendige mens bleef ook belangrijk. Door al het ruige gehak werd de “ietse pietsie” speling tussen de stootplaat en de lemmetangel wel iets groter, maar dat testte de functionaliteit van de stootplaat niet aan. Daarna maar op huis aan en onderhoud plegen op de tester als de MFH, die wat groen was geworden. Ook werd door middel van het testpapiertje de scherpte van de snede weer “gemeten”. Deze was echter “een ietsie pietsie teruggelopen”.
TESTDAG 4.
Weer een tijdje het bos in, nu op een frisse koude maar droge namiddag. Snijden, maar vooral hakken en batonneren stonden weer op het programma. Kappen is de functie die het beste bij deze stevige vaststaande Bund kopie past. Eerst even wat snijwerk, wat nog steeds redelijk tot goed ging (+++/-). Daarna moesten twee over het pad gevallen dikke droge en harde takken doormidden gehakt worden (zonder handschoenen aan). Dit klusje was even wat zweten, maar lukte goed (+++). Daarna even pauzeren en daarna harde stukken hout gebatonneerd, wat ook goed lukte (+++). Na het batonneren voelde ik dat de snede wat aan scherpte verloren had, dus dat een bezoek en een ritje over de meegenomen dokter Lansky’s Fold-A-Vee slijpmiddel noodzakelijk was om weer op oorlogssterkte te komen. Dat slijpen ging snel en goed (+++). Op een moment werd het drukker en werd ik telkens gestoord op de testplek en ben ik daarna maar op huis aangegaan. Daar aangekomen met een oliedoekje de groene “drap” van het lemmet er afgehaald en verdere onderhoud gepleegd.
TESTDAG 5.
Op een waterkoude vrijdag weer op de ATB het bos in om met de MFH Bund kopie wederom wat te hakken en te batonneren, maar vooral om te snijden. De snede was zoals gezegd, van tevoren weer op oorlogssterkte gebracht, het mes was dus weer inzet gereed.
Wederom lag er op de heenweg naar het testbivak een vrij dikke omgewaaide boom over het pad, die met de nieuwe Gerber handzaag doorgezaagd moest worden, alvorens verder te kunnen. Op het testplekje aangekomen, lekker wat hakwerk en batonneerwerk uitgevoerd. En daar de hoofdmoot op houtsnijden gericht was, snijden en aanpunten dan maar. Al deze snijklusjes werden redelijk goed (+++/-) uitgevoerd. En ja, de MFH Bund kopie is een betere hakker. Na al deze veldtesten weet ik nu eigenlijk voldoende, ik moet nog wel even onderhoud op de MFH plegen en de scherpte controleren met het testpapiertje. Die werd redelijk goed doorgesneden.
PERSOONLIJKE BEVINDINGEN/SCORELIJST MFH BUND KOPIE
(Max. 5 sterren per item). (+ = matig; ++ = redelijk; +++/- = redelijk goed; / +++ = goed; ++++ = zeer goed ; +++++ = excellent / - = punten aftrek).
|
UITERLIJK & ESTHETIEK. |
+++ |
SLIJPGEMAK. |
+++ |
|
AFWERKING FIT & FINISH. |
++ |
ERGONOMIE HANDGREEP. |
+++ |
|
GEBRUIKTE TECHNIEKEN. |
+++ |
MATERIALEN HANDGREEP. |
+++ |
|
GEBRUIKT MATERIAAL LEMMET. |
??? |
SLIPVASTHEID HANDGREEP. |
+++ |
|
SCHERPTE LEMMET AF FABRIEK. |
+++ |
BEVESTIGING HANDGREEP. |
+++ |
|
STAALKWALITEIT & HARDHEID. |
+++/- |
GEBRUIKTE MATERIALEN SCHEDE. |
+++/- |
|
SNIJVERMOGEN. |
+++ |
PASVORM MES IN SCHEDE. |
+++ |
|
HAKVERMOGEN. |
+++ |
DUURZAAMHEID SCHEDE. |
+++ |
|
ROESTVASTHEID. |
+++ |
DRAAGCOMFORT SCHEDE. |
+++ |
|
STANDTIJD. |
+++/- |
DRAAGGEWICHT. |
+++ |
|
VUUR ONTSTEKEN. |
+++ |
PRIJS & KWALITEITS VERHOUDING. |
+++ |
TOTALE TESTOORDEEL: + + + ( Goed / Gut / Good ).
RESUME.
Hoewel het design al uit de Jaren Zestig van de Vorige Eeuw stamt, heeft het model zoals gezegd, “Ein gewisses Etwass”.
De MFH doet wat het moet doen, namelijk onder ruige omstandigheden vooral kappen, snijden en batonneren en is mijns inziens zeker zijn geld “dubbel en dwars waard”. De vergelijkbare concurrent van PUMA TEC is namelijk ook twee maal zo duur. De standtijd is redelijk goed, waarbij het lemmet gemakkelijk naslijpbaar is. De MHF kopie heeft wat verbeterpunten in afwerking en fit & Finish, maar zonder de functie van het Kappmesser aan te tasten. Die verbeterpuntjes van dit testmodel zijn veelal van kosmische aard: lemmet en duimrust afwerking, passing stootplaat (die door ruige kapwerk iets groter geworden was) en afwerking pennen handgreep bevestiging. Met een beetje handigheid en aanpassingen kun je een en ander zelf nog pimpen en verfraaien.
Ook vindt ik dat er voor Euro 25,- veel kapmes voor het geld geboden wordt, die naast outdoor, tuin en kampgebruik ook bijzonder geschikt is in je Bug Out Bag, de noodkit aan boord van je vaartuig of voertuig (ingepakt voor de Hermandad). Ook voor de “High- end merk gebonden” liefhebbers is dit kapmes niets iets om je neus voor op te halen.
Ook vindt ik de BUND MFH Kopie overigens een leuk cadeau voor in de zak van Sinterklaas en de echte Zwarte Piet en/of bij de Kerstman in de slede (zo’n cadeau kan eigenlijk altijd).
Of is volgend jaar de Kerstman aan de “beurt”, dit omdat hij rendieren voor zijn slede heeft. Onzin, nou nee hoor, dat kan allemaal in een land, waar de enkelen het voor de velen verpesten. En de “Papieren VN Tijger” zich drukker maakt om Zwarte Piet, dan alle armoede en ellende in de wereld.
MET DANK AAN / DANKE SCHON /A LOT OF THANKS TO:
Met dank aan de onze hoofdsponsor de heer W. van Putten van Country Store te Epe voor het beschikbaar stellen van de MHF BUND kopie. Zie http://www.countrystore.nl/ en ook hun Facebook pagina.
Messenexpert Henk Kraaijvanger was KMA OPC/ instructeur en onderofficier toegevoegd bij het Bureau Force Protection, nu is hij b.d. / retired
Tevens was hij vanaf 1996 messenredacteur bij de wapenmagazines SHOOT, AK-56 en free lance messentesten/schrijver voor SAM tot 1999.
Tot slot is hij de ontwerper van het HKD foedraal en de huidige voorzitter/lid van de DKE jury.
Importeurs, heeft u ook een mes of een ander scherp voorwerp dat u getest of besproken wilt zien? Bent u wellicht zelf (beginnend) messenmaker?
Mail ons op info@bushcraft.nl en wij laten u weten waar u uw mes of bijl heen kunt sturen.
