HET WILKINSON SURVIVALKNIFE TYPE D EN ZIJN “NAZATEN”. By Henk Kraaijvanger.
DE OORSPRONG.
De Wilkinson Gun Company werd in 1772 gesticht door een geerd lid van de Engelse wapengilde, genaamd Henry Nock. Deze Britse wapenfirma was gelegen in de wijk Aldgate te London. Voordat onze Henry in 1804 overleed, had hij wel geregeld, dat de Wilkinson Gun Company hofleverancier werd van alle benodigde Britse militaire wapens. Jaren later en onder leiding van Henry Nock’s kleinzoon Henry Wilkinson begon het bedrijf met het fulltime produceren van uitsluitend messen, zwaarden, sabels en bajonetten. Het zat de Company mee, want in 1889 kreeg de Wilkinson Gun Company een mega zwaarden opdracht en werd de naam gewijzigd (ja ,u raad het al) in de Wilkinson Sword Company Ltd. Wilkinson was tot een aantal jaren geleden, voordat deze befaamde blanke wapenfabriek de deuren sloot, de toonaangevende Engelse maker van kwalitatief hoogwaardige ceremoniële zwaarden en sabels. Niet het goedkope bling-bling spul, maar de officiële militaire uitrustingstukken. Echter rond 2005 viel ook het spreekwoordelijke Zwaard van Damocles bij Wilkinson Sword Company. Men stopte vrij plotseling met de productie van gebruik, vecht en survivalmessen en het bedrijf verliet ook de civiele markt. Dit omdat Wilkinson niet meer de concurrentie met de goedkopere fabrikanten uit het Verre Oosten aankon. Ook de productie van het fraaie Dartmore Survivalmes, dat hoog op mijn verlanglijstje stond, was gestopt. Erg jammer allemaal!
EVEN TERUG IN DE TIJD.
In de late vijftiger en begin zestiger jaren van de vorige eeuw introduceerde de befaamde Engelse messenfabriek Wilkinson Sword, het type D Survivalknife (overlevingsmes). Daaraan waren de Typen A, B, C vooraf gegaan, edoch daar is niet veel meer van bekend. Wie o wie heeft daar nog foto’s of documentatie van? Wegens de hoogwaardige productie van allerlei militaire blanke wapens tijdens Tweede Wereldoorlog , had de Wilkinson Sword Company een uitstekende reputatie opgebouwd. De messenfirma leverde tijdens de Tweede Wereldoorlog aan de Engelse Commando’s het vooroorlogse model, de RDB Hunting Knife (aan veelal de instructeurs) en de befaamde Fairbairn & Sykes dolk voor operationeel gebruik. Menig Duitse schildwacht zou met dit F&S model op het strand, bij een depot of bij een vliegveld uitgeschakeld worden. Churchill’s “lange arm” had daarmee veel succes op het bezette “Vasteland” en trouwens ook in Afrika.
In het begin van de zestiger jaren produceerde Wilkinson naast het Type D Survivalknife, ook het RJH Jungle Knife, die echter niet officieel aangenomen zou worden, maar die je wel bij Britse militairen in de jungle zag. Wie heeft er nog zo’n fraai exemplaar over? De MOD bleef echter bij het Type D Survivalknife.
GEREEDSCHAP.
Wegens zijn vorm & functie kun je zien dat het Type D overlevingsmes in eerste instantie niet als wapen, maar als handgereedschap bedoeld is. Precies zoals de benamingen al aangaven. De Britse Landmacht en de Royal Air Force (RAF) plaatsten dit mes met de code 1B in de categorie “Small Handtools”. De RAF hinkte op twee gedachten (Best of both Worlds) en rubriceerde het Type D ook als “Survival item”.
De Royal Navy en bijhorende Royal Marines Commando’s pasten de code 0274 “Tools General “toe. Maar na de invoering van het Nato Stock Number, kreeg het Type D overlevingsmes de NSN code: 5110-99-127-8214 en de benaming: Knife, Survival, Type D without Sheath (zonder schede dus). Die schede kreeg de NSN code: 5110-99-127-8215 en de benaming: Sheath, Knife, Survival. Het Type D komt in twee modellen voor en is door de navolgende Britse fabrikanten gemaakt: Wilkinson Sword Ltd.; W. Rodgers Ltd. ; F.E. & J.R. Hopkinson’s Ltd. en J. Adams Ltd. Deze laatste firma produceert het mes in een tweetal uitvoeringen. Ook is er een afwijkend model bekend met een lemmet met een bowiepunt.
HET MES VAN MIJN VOORMALIGE “BAAS”.
Ook mijn voormalige werkgever, de Koninklijke Luchtmacht heeft het Type D overlevingsmes al jaren in zijn bewapening zitten. En wel onder andere in het survivalpakket van de F-16. Maar het Type D is nu wel aan vervanging toe, dit omdat er nu modernere en meer “Fighter-achtige” overlevingsmessen op de markt zijn.
Jaren geleden tijdens een overlevingsweek in de Belgische Ardennen, tezamen met mijn buddy’s Gerard en Henry, heb ik het Type D, naast mijn Glock 78 Veldmes en mijn Victorinox Fisherman zakmes met veel succes gebruikt. Na het met het Type D vervaardigen van gepunte tentharingen, ramde ik deze met de zijkant van de robuuste lemmet in de steenhoudende grond. Die tent hadden we uit drie gekoppelde legerponcho’s opgebouwd. Zie foto, zeg eens, wie is dat broekie? En met het kleinste lemmet van de genoemde Victorinox deed ik een “kip de jas uit”.
BESCHRIJVING.
Het Type D overlevingsmes heeft een robuust enkel geslepen lemmet met een lengte tussen 7 en 7 1/4 inch. De koolstofstalen lemmeten kunnen met de volgende afwerking aangetroffen worden: gepolijst; geblauwd, gefosfateerd / “geparkeriseerd”. De dubbele zwartstalen stootplaat is ovaal van vorm en zit vast aan de brede doorgaande angel bevestigd, zo te zien hard gesoldeerd. De houten greepplaten zitten bij het Eerste modelmet behulp van twee stalen schroefbouten met ringmoer op deze brede doorgaande angel bevestigd, terwijl de greepplaten bij het Tweede model met behulp van drie koperen klinknagels en dito ringen op de brede doorgaande angel geklonken zijn. Bij ruw gebruik zoals breek en hakwerkzaam-heden onder zware koude, zilte omstandigheden is het wel eens voorgekomen dat de greepplaten van de eerste batch van het Tweede Model barsten vertoonden. Ook het design van de grepen en de vorm van de foedralen verschilde per model en productiejaar.
HET MES.
Tegenwoordig worden er naast de standaard Type D’s met houten greepplaten, ook Type D’s in een geheel zwarte uitvoering met fiber & kunststof greepplaten aangeboden. En de Eerste Modellen worden tegenwoordig ook exclusief in het Schotse Edinburgh door Paul Macdonald van Macdonald Armouries handgemaakt. Doe hem maar de groeten van me.
Wat de diverse modellen gemeen hebben is een oog voor een polsriem uit het 550 parakoord. Want een polsriem is bij intensieve hakwerkzaamheden een must, zeker onder natte, koude, zilte en Arctische omstandigheden. Want je zult het robuuste overlevingsmes maar eens uit je verkleumde natte handen laten vliegen, wat gevaarlijk voor jezelf, je buddy en teamleden is. Het mes kan dan onbedoeld iemand verwonden of zelfs doden. Dat valt overigens niet uit te leggen! Ook kan het overlevingsmes verloren gaan, waardoor jezelf later in de problemen kan geraken. Een mes heb je naast je persoonlijk wapen altijd nodig.
DE SCHEDE/HET FOEDRAAL.
Ook de bijhorende schedes/foedralen zijn verschillend van uitvoering, van vorm en ook van kwaliteit. Er werd zelfs een nylon overhoes in een ”Disruptive Pattern Material”, beter bekend als DPM daarvoor vervaardigd. En ook leveren diverse Engelse Gearfirma’s zoals bijvoorbeeld Wyvern en Vanguard prima zogenaamde “After Market” foedralen uit Cordura nylon in diverse camouflage printen. Mooi spul allemaal.
SPECIFICATIES TYPE D’s.
|
WILKINSON SWORD - TYPE D, 1e MODEL (ovale handgreep). |
J. ADAMS - TYPE D, 2e MODEL. |
|
Lemmetstaal: Carbon Staal |
Lemmetstaal: Carbon Staal |
|
Lemmetlengte: 19,5 cm |
Lemmetlengte: 17,8 cm |
|
Lemmetbreedte: 4,5 cm |
Lemmetbreedte: 4 cm |
|
Lemmetdikte: 6,35 mm |
Lemmetdikte: 6,15 mm |
|
Slijpwijze: Concaaf |
Slijpwijze: Sabel |
|
Dikte lederen schede/foedraal: 2,5 mm |
Dikte lederen schede/foedraal: 3 mm |
|
Greepbevestiging: m.b.v 2 stalen bouten/ringmoeren |
Greepbevestiging: m.b.v 3 koperen klinknagels/ringen |
|
Stempeling: Wilkinson Sword in lemmettang. |
Stempeling: J.A; Nato en Broad Arrow in houten handgreep. |
|
Totale lengte mes: 32 cm |
Totale lengte mes: 30,8 cm |
|
“Combatgewicht”: 550 gram |
“Combatgewicht”: 650 gram |
COMFORT VERBETEREN.
Ondanks zijn leeftijd en zijn wat gedateerd uiterlijk is de Type D nog steeds geschikt voor het uitvoeren van zware hak en snijklussen. Hij kan nog steeds in een noodgeval zonder mopperen als hamer (met de platte lemmetkant en snede van je af) en ook als schepje (voor je ligsleuf, dakotakookoven e.d) dienen.
Als steekwapen is dit overlevingsmes eigenlijk niet geschikt, dit wegens zijn brede en dikke droppointvornig lemmetpunt, maar echter wel als hak en kapwapen. Vermits men het lemmet met een goede wapenolie conditioneert en vettig houdt, de houten handgreep met een houtconserveringsproduct behandelt en de schede/foedraal met een ledervet inwrijft, zal het Type D overlevingsmes u een levenslange, probleemloze service geven.
TIP: Eventueel kan men de slipvastheid van de houten handgreep vergroten door het omzwachtelen hiervan met een stukje strakke fietsbinnenband (of industriële krimpkous).
Tevens heeft het Type D de charme en de nostalgie van een echt Engels product.
Messenexpert Henk Kraaijvanger was KMA OPC/ instructeur en onderofficier toegevoegd bij het Bureau Force Protection, nu is hij b.d. / retired
Tevens was hij vanaf 1996 messenredacteur bij de wapenmagazines SHOOT, AK-56 en free lance messentesten/schrijver voor SAM tot 1999.
Tot slot is hij de ontwerper van het HKD foedraal en de huidige voorzitter/lid van de DKE jury.
Importeurs, heeft u ook een mes of een ander scherp voorwerp dat u getest of besproken wilt zien? Bent u wellicht zelf (beginnend) messenmaker?
Mail ons op info@bushcraft.nl en wij laten u weten waar u uw mes of bijl heen kunt sturen.
