THE MORA DUTY-KNIVES, MADE IN SWEDEN. By Henk Kraaijvanger
DE “ LANGE WEG ” NAAR MORA OF SWEDEN.
Doordat de landerijen van de dorpen ten noorden van het Zweedse Mora, zoals Östnor en Ona minder geschikt waren voor de landbouw, moesten de arme boeren noodgedwongen in een andere vorm van hun levensonderhoud voorzien. Nu waren die gronden wel rijk aan diverse grondstoffen en door het gedolven ijzererts, konden de lokale dorpssmeden drie eeuwen geleden al met de metaalbewerking beginnen. En er kwam daar naast naaldbomen en berkenbomen, ook veel fijn zand voor, wat ideaal was voor het maken van de benodigde gietvormen, dit om diverse metalen en messing onderdelen te gieten.
Vanaf de 16e eeuw tot het begin van de 20e eeuw, reisden regionale dorpelingen, venters en ambachtslieden naar verschillende delen van het land om hun staal en andere waren te verkopen. Ze kwamen daar in contact met hun collega’s uit andere regio's en hun tradities, die hun gevoel voor het handwerk, bedrijfsleven en innovatie gestimuleerd heeft.
Dit alles zou resulteren in de vele smederijen en nu beroemde messenfabrieken rondom Mora! Naast de belangrijke messenfabrieken van Carl Anderson, Erik Frost, Krang-Johan Eriksson en Lok-Anders Mattson, was ook de Knivfabrik van de Brothers Jonsson naast vele anderen in de messenregio aanwezig.
SAMENGAAN VAN DE KNIVFABRIKKER:
Een van die ambachtslieden/smeden was Carl Anderson uit Ona, hij begon in 1880 met het vervaardigen van de benodigde houten sleeën. Hij boekte succes en daardoor stichtte hij in 1890 in de zelfde plaats een nieuwe grotere sleeënfabriek. De ijzersterke lopers van de houten sleeën werden van het harde berkenhout gemaakt. De overgebleven stukjes berkenhout gebruikte hij voor de vervaardiging van messengrepen. Recycling bestond toen al ! Persoonlijk denk ik dat er vroeger wegens de heersende armoede, meer voorwerpen hergebruikt werd dan nu.
Onze Carl bezat ook nog een smederij en in eerste instantie smeedde hij voor eigen gebruik zijn benodigde gereedschappen en mes lemmeten voor zichzelf en bevestigde er een berken handgreep aan. Later zou hij deze complete messen ook voor zijn familie en vrienden maken. En van het een, kwam dus het ander. Carl Andersson werd al in 1890 in de Zweedse Trade Directory vermeld als messenmaker. Zijn messensmederij zou uitgroeien tot de befaamde Knivfabrik Carl Andersson (CA), die echter in 1961 verkocht zou worden aan de Knivfabrik Krang-Johan Eriksson.
Erik Frost kwam na zijn vierjarige verblijf als houthakker in Amerika in 1891 terug te Östnor. Natuurlijk met heel wat dollars & dimes op zak, waardoor hij een fabriek kon openen waar houten handgereedschappen, rijtuigen, sleeën en ook gebruiksmessen vervaardigd zouden worden. Hij zou al gauw de trendsetter op messengebied worden.
Krang-Johan Eriksson en collega Lok-Anders Mattsson stichtten in 1912 een messenfabriek, de Eriksson & Mattssons Knivfabrik. Deze messenfabriek zou uiteindelijk de befaamde Knivfabrik KJ Eriksson AB worden. KJ Eriksson AB verwierf in 2005 de Frosts Knivfabrik en door deze samenvoeging zou de nieuwe messenfabriek Mora of Sweden ontstaan.
MORA STATEMENT.
Een origineel Morakniv® (Morames) wordt altijd in Mora geproduceerd. Mora of Sweden is tevens hofleverancier ( een van de honderddertig) van het Zweedse Koninghuis.
DE BESCHRIJVINGEN VAN DE MORA PATHFINDER EN DE TACTCAL SRT.
Wat beide Mora modellen gemeen hebben zijn hun comfortabele rubber overmold handgrepen, hun tactische uiterlijk & kleur, hun tot ¾ lengte in de handgreep verborgen tang /angel (hidden tang), hun dikkere lemmeten, hun Scandi slijpwijze en hun M.O.L.L.E geschiktheid tot dragen. De verschillen zitten in de gebruikte staalsoorten, de lemmetlengten en snedes, de schedes, de gewichten en uiteraard hun adviesprijs.
SPECIFICATIES.
|
|
MORA PATHFINDER. |
MORA TACTICAL SRT. |
|
LEMMET CONFIGURATE: |
Clip punt. |
Clip punt. |
|
LEMMETSTAAL: |
Sandvik Carbon staal met zwarte DLC coating |
Sandvik RVS met zwarte DLC coating |
|
LEMMETHARDHEID: |
56-58 HRC. |
56-58 HRC. |
|
LEMMETLENGTE: |
17 cm |
11 cm |
|
LEMMETBREEDTE: |
Max. 30,2 mm |
Max. 23,1 mm |
|
LEMMETDIKTE: |
3,19 mm |
3,2 mm |
|
SLIJPWIJZE: |
Scandi(navian) grind, snedehoek = 27graden |
Scandi(navian) grind met korte (27 mm) kartel-snede, snedehoek = 27graden. |
|
SOORT ANGEL/TANG: |
¾ deel hidden/verborgen |
¾ deel hidden/verborgen |
|
MATERIAAL HANDGREEP: |
Kunststof met rubber overmold |
Kunststof met rubber overmold |
|
LENGTE HANDGREEP: |
12,5 cm |
12,5 cm |
|
BREEDTE HANDGREEP: |
Max. 32 mm |
Max. 33,15 |
|
DIKTE HANDGREEP: |
22,2 mm |
22,3 mm |
|
MATERIAAL SCHEDE: |
Nylon schede met kunststof binnenschede |
Kunststof met nylon M.O.L.L.E draaginrichting |
|
GEWICHT MES: |
168 gram |
123 gram |
|
DRAAGGEWICHT (mes in schede): |
254 gram |
199 gram |
VELDTESTEN. (- = punten aftrek; + = matig; ++ = redelijk; +++ = goed; ++++ = zeer goed).
De lemmeten van zowel de Mora Tactical SRT als ook de Pathfinder kwamen scheermesscherp uit de verpakking/schede. Weer werd ik wat onderarmharen armer.
MORA TACTICAL SRT.
Daarna ging ik met de SRT Tactical het bos in om te snijden, te hakken en te batonneren.
Het mes zit dankzij de interne fixatie rammelvrij in de kunststof schede. Met als extra zekering een elastisch zekeringsriempje met treklipje.
Dankzij de scherpe Scandi-grind ging het snijden van groen hout zeer goed. (++++). Ondanks het voor hakken vrij korte lemmet, ging het hakken redelijk (++). Het batonneren van de dikke droge eikentakken lukte goed (+++), ondanks de ¾ hidden tang/angel brak er niets, maar dat had ik ook niet verwacht. Daarna probeerde ik vuur te maken met de lemmetrug van het Tactical SRT mes en de Lite My Fire vuurstaal. Dit lukte dankzij de haaks geslepen lemmetrug, de goede kwaliteit van de Lite My fire vuurstaal en in vaseline gedrenkte katoenen wattenbolletjes (thuisarbeid) zeer goed, vonken alom (++++). De kartonsnijtest werd met het scheermesscherpe lemmet goed (+++) volbracht, mede doordat het lemmet een scandi slijpwijze, een korte kartelsnede en geen “breekijzer” dikte heeft. Ook het doorsnijden van diverse soorten touw, waaronder het zanderige bergtouw leverden geen problemen op en ging zeer goed (++++). Dankzij het gebruikte roestvaste lemmetstaal en de zwarte coating, was het lemmet goed (+++) bestand tegen het Zeeuwse zilte water met wat Europese urine. Na dit alles had het lemmet geen ritje over de Lanksy slijper nodig.
Gebruiksaanwijzing voor het plaatsen van de schede op een OPS-vest:
1. Maak eerst de vier korte van klittenband voorziene horizontale riempjes los, trek dan aan de lip van de lange verticale riem aan de onderzijde van de schede, waardoor hij uit zijn bergplaats komt. Opmerking: Je kunt met enige oefening ook de lange verticale riem zonder het losmaken van het klittenband van de korte riempjes uit zijn bergplaats halen en deze dan geheel terugtrekken.
2. “Vlecht ”deze verticale riem dan om en om door de Pals van het OPS-vest en plaats het uiteinde weer terug in zijn bergplaats.
3. Sluit als laatste de korte horizontale riempjes (kost enige moeite).
Voor gebruik aan een smalle koppelriem, trek de koppelriem door de bovenste schede lus.
MORA PATHFINDER.
Ook de Mora Pathfinder moest zijn kunnen in het bos bewijzen.
De Pathfinder kan met de lemmetsnede zowel links als ook rechts wijzend in kunststof binnenschede, waarbij het mes gezekerd wordt door een nylon riempje met drukknop. Door deze constructie zit het lemmet wat ruimer in de kunststof binnenschede.
Met het scheermesscherpe, lange carbon stalen lemmet was het snijden van “groene” takken en ook droge takken geen enkel probleem, beide zaken gingen zeer goed af (++++). Daarna volgde het batonneren van die takken, wat door het lange lemmet ook zeer goed lukte (++++) . Dit ondanks de ¾ hidden tang/angel brak er net bij de Tactical SRT niets. Het kappen van allerlei takken ging goed (+++), dit dankzij de comfortabele “plakkende” slipvaste handgreep en het reeds genoemde lange lemmet, waardoor het zwaartepunt gunstig in de lemmetpunt ligt. Wel is het jammer dat dit lange model een oog voor een polsriem mist. Daarna moest het vaststaande mes tezamen met de Lite My Fire vuurstaal vuur maken. Dit lukte dankzij de haaks geslepen lemmetrug, de goede kwaliteit van de Lite My fire vuurstaal en in vaseline gedrenkte katoenen wattenbolletjes (thuisarbeid) eveneens zeer goed (++++). De kartonsnijtest werd met het scheermesscherpe lange lemmet goed (+++) volbracht, mede doordat het lemmet een scandi slijpwijze, een lang lemmet en geen “breekijzer” dikte heeft. Ook het doorsnijden van diverse soorten touw, waaronder het zanderige bergtouw leverden geen problemen op en ging goed (+++). Na dit alles had het lemmet nog net geen ritje over de Lanksy slijper nodig. Ondanks het gebruikte carbon lemmetstaal, maar dankzij de zwarte beschermende coating, was het lemmet redelijk goed bestand tegen het Zeeuwse zilte water (+++/-). Wel sloeg de onbehandelde snede wat aan, maar die was met wapenolie weer weg te poetsen.
Het plaatsen van deze schede op een OPS-vest: Dit is nagenoeg gelijk aan de Tactical SRT, m.u.v. dat het vaste horizontale riempjes heeft en er dus geen klittenband los gemaakt behoeft te worden.
Voor gebruik aan een brede koppelriem: trek de brede koppelriem door de brede schede lus.
Voor het vastbinden aan je rugzak: gebruik de vier versterkte ogen op de hoeken van de nylon schede, dit in combinatie met 550 parakoord of een ander bindmiddel.
RESUME.
De beide Mora’s zijn geen siermessen, maar non-nonsens werkmessen.
De Tactical SRT is speciaal bedoeld voor tactische gebruik en zou het goed doen bij gevaarlijke “politie-missies” buiten onze grenzen, b.v. ergens in de buurt van Rusland. Ook de M.O.L.L.E. schede is praktisch bruikbaar en daardoor is het mes flexibel te dragen. Het is ook een goed outdoormes, dit wegens het lemmet met de scherpe Scandi snede, de haakse lemmetrug en de ergonomisch gevormde “plakkende” slipvaste handgreep. Door het dikkere lemmet en deze schedeaanpassingen is de Tactical SRT wel wat duurder geworden. Voor de bushcrafter met een smallere beurs, is de Bushcraft Black met zijn eveneens dikkere lemmet, een volwaardig bushcraftmes. Want als bushcrafter gebruikt u de M.O.L.L.E draaginrichting toch niet. (You can trust me on my word).
De Pathfinder is een goed, vaststaand tactisch “militair” mes met zijn lange lemmet, dat door zijn comfortabele “plakkende” slipvaste handgreep onder alle weersomstandigheden te gebruiken is. En zijn messcherpe lemmet is echt lang genoeg voor allerlei militaire “werkzaamheden”. Volgens de geschiedschrijvers waren de in Finland binnenvallende Russische Troepen ten tijde van “ De Finse Winteroorlog” erg bang voor de snelle Finse Skitroepen, die onder andere met hun jachtmessen en “Puukko’s” met ruim 15 cm lange lemmeten, de Russen in de Russische bivakken “over de kling joegen en dood en verderf zaaiden”. Dat is volgens mij namelijk ook de enige taal, die ze wel snapten. Tevens is het carbon stalen lemmet gemakkelijk naslijpbaar, maar waarbij het lemmet net als je wapen wel enig onderhoud behoefd (schoonmaken en oliën ). Ook is het vaststaande mes door zijn M.O.L.L.E. schedeconfiguratie flexibel aan het OPS-vest, brede koppelriem, smalle webbing riem, rugzak e.d. te dragen /bevestigen. Tip aan Mora: Voeg in de volgende productiebatch een polsriemoog in de handgreep en een drain in de schede toe.
MET DANK AAN.
Met dank aan de Nederlandse Mora importeur, de heer J. van den Hazel van Adola b.v. te Apeldoorn voor de ondersteuning. Give that man a Karlsberg beer.
Messenexpert Henk Kraaijvanger was KMA OPC/ instructeur en onderofficier toegevoegd bij het Bureau Force Protection, nu is hij b.d. / retired
Tevens was hij vanaf 1996 messenredacteur bij de wapenmagazines SHOOT, AK-56 en free lance messentesten/schrijver voor SAM tot 1999.
Tot slot is hij de ontwerper van het HKD foedraal en de huidige voorzitter/lid van de DKE jury.
Importeurs, heeft u ook een mes of een ander scherp voorwerp dat u getest of besproken wilt zien? Bent u wellicht zelf (beginnend) messenmaker?
Mail ons op info@bushcraft.nl en wij laten u weten waar u uw mes of bijl heen kunt sturen.
