DE “RUGGED” BIJLEN VAN HUSQVARNA UIT ZWEDEN!
Door: Henk Kraaijvanger.
DE HISTORIE VAN HUSQVARNA, 327 JAAR INNOVATIE. Husqvarna heeft een lange geschiedenis en tevens een zeer rijke wapentraditie.
Vanaf 1300 was er in het Zweedse Husqvarna een defensief fort, genaamd Rumlaborg. Dit fort met zijn hoge palissaden en diepe grachten was een belangrijk bolwerk van de Zweedse Koning. Al tijdens en vanaf de Middeleeuwen trokken de Zweedse wapensmeden naar dit fort en omliggende gebied. Met de opdracht van Gustav Vasa, werd tussen 1500 - 1600 het in de buurt liggende Franciscaner klooster in Jönköping (een stad op ongeveer 5 km ten westen van Husqvarna gelegen) omgebouwd tot een voor die tijd modern fort. Want Zweden was destijds een echt militaristisch land dat vaak ook nog wel eens een ander land binnenviel en zich daarna moest verdedigden en daarvoor heb je echte wapens en “Geen Gebroken Geweertje” nodig.
KONINKLIJKE EIS. De eis van de Zweedse Koning was dat het garnizoen aldaar voor zijn bewapening zelfverzorgend moest zijn en de fortleiding daarom ook zijn “eenvoudige” machines, vaklieden en basismateriaal moest regelen. Voor de vervaardiging van wapens zijn naast goede grondstoffen (Zweeds ijzer & staal ), echt handwerk & vakmanschap een must. Door al deze eisen zou er een nieuwe militaire “bedrijfstak” ontstaan, die de benodigde wapens voor het garnizoen als ook gedeeltelijk voor de gehele Zweedse Krijgsmacht zou gaan produceren.
In 1620 beval Koning Gustav II Adolf beval dat deze “rolmodel” geweerfabriek ook in een aantal andere grote Zweedse steden gesticht moesten worden, waarvan er één in het reeds genoemde Zweedse Fort Jönköping. Gedurende de navolgende 200 jaar was de in het centrum van Jönköping gelegen geweerfabriek (Jönköpings Faktoriet) in gebruik, er mochten intern slechts de directeur, enkele voormannen en belangrijkste smeden wonen (had de Zweedse Koning soms ook een slecht geweten en was hij bang voor een oproer?). De meerderheid van de werknemers woonden daarom in de dorpen en de parochies van Småland en Västergötland.
De boor en kruitfabrieken vlak naast de grote watervallen van Husqvarna.
DE OPRICHTING IN 1689 VAN DE MILITAIRE WAPENFABRIEK TE HUSQVARNA. Om de productie van een aantal mechanische onderdelen voor die benodigde wapens te vereenvoudigen werd op verschillende plaatsen in Jönköping waterkracht gebruikt. Maar dat was nog niet genoeg, daarom werd in 1689 voor continue beschikbaarheid van en toegang tot snel stromend water, de oprichting van de zware boor en kruitfabrieken vlak naast de grote watervallen van Husqvarna gestart en snel gebouwd. Echter, de eindassemblage van deze wapens zou wel in Jönköping voortgezet worden.
VAN STAATSBEDRIJF TOT PRIVATE WAPENFABRIEK. Het staatsbedrijf Husqvarna werd in 1757 verkocht aan een particuliere investeerder. Tegelijkertijd werd de naam veranderd in Husqvarna Gevärsfaktorie. Pas in het jaar 1850 zouden alle wapen productieve activiteiten samengevoegd worden in Husqvarna. Tijdens de tweede helft van de 19e eeuw, begon het Husqvarna bedrijf met de productie van civiele producten, dit als aanvulling op de nog steeds heersende militaire wapenproductie.
De Husqvarna wapenfabriek rond 1920.
CIVIELE PRODUCTIE. Vanaf 1870 werden civiele producten zoals naaimachines (vanaf 1872) en jachtwapens (vanaf 1872- 1989) eerst voor de binnenlandse markt en later voor de buitenlandse export vervaardigd. Die civiele productie werd vanaf 1872 voortgezet met kachels, fornuizen en keukenapparatuur, met fietsen (vanaf 1896 - 1962), met motor aangedreven kettingzagen (vanaf 1959), grasmaaiers, huishoudelijke apparaten, met motorfietsen (vanaf 1903 tot 1987) en met bromfietsen. Vervolgens ging de firma Husqvarna verder met de uitbouw van verdere bos- en tuinproducten.
BEDRIJFSOVERNAME: In 1978, toen het befaamde Zweedse elektroconcern Electrolux Husqvarna verwierf, was Husqvarna’s “belangrijkste outdoor product” de in 1959 uitgevonden eenpersoons draagbare en trilarme Husqvarna kettingzaag. In 1987 werd jammer genoeg hun befaamde motor (cross) afdeling gesloten en meerdere malen verkocht, eerst aan het Italiaanse Cagiva /MV Agusta S.p.a, daarna in 2007 aan BMW en in 2013 weer doorverkocht aan Pierer Industries AG in Oostenrijk. Husqvarna is mij vooral bekend wegens hun snelle tweetakt crossmotoren uit mijn jeugd). De “in eigen huis” ontworpen gemotoriseerde grasmaaier (vanaf 1986) werd ook een groot succes.
Jammer genoeg “vegen nieuwe bezems vaak het schoonst” en in 1989 moest de befaamde Husqvarna wapenproductie uit Zweden verdwijnen (hadden de Roden en de pacifisten in de Zweedse regering toch hun zin gehad?). Gelukkig is het Husqvarna museum wel opengebleven, zie http://husqvarnamuseum.se/en/home/.
In 1995 volgt de lancering van hun Werelds Eerste robotmaaier op zonne-energie en dat werd een succes. Doordat de “zaak flink floreerde en de kassa’s rinkelden, werd de Husqvarna Groep in 2006 wederom een onafhankelijke beursgenoteerde onderneming. Door de overname van Gardena in 2007 werd het “groene” assortiment met apparatuur en tuingereedschap nog verder uitgebreid.
Dankzij Husqvarna ’s vooruitstrevende innovatie en kwaliteitsbewustzijn was (en is) er een aanhoudende groei en veroverde de Husqvarna Groep geleidelijk aan leidende positie in de mondiale “Groene markt”. Vandaag de dag is de Husqvarna Group 's werelds grootste producent van outdoor power producten, waaronder kettingzagen, trimmers, grasmaaiers en tuintractoren. De Husqvarna groep is overigens ook de Europees marktleider op het gebied van apparatuur voor beregening / besproeiingen. En natuurlijk maken ze ook nog de benodigde handgereedschappen, waaronder hun fraaie traditionele en moderne bijlen.
DE HUSQVARNA GROEP BESTAAT NU UIT VIER BELANGRIJKE “PIJLERS”: 1. Husqvarna, 2. Gardena, 3. Consumer Brands en 4. Construction.
Voor de liefhebbers van Husqvarna “groene producten”, hier hun weblink met huidige producten. http://www.husqvarna.com/nl/ . Natuurlijk heb ik geen tijd & zin om al die fraaie “groene” producten te testen, edoch wil ik wel hun handgereedschappen zoals bijlen en zagen voor de bushcraft groep testen.
De huidige moderne Husqvarna fabriek.
DE BESCHRIJVING VAN DE HUSQVARNA CAMPING AXE (576 92 63-01). Deze fraaie handzame handbijl wordt net als zijn duurdere “neven” uit het hoogwaardige Zweedse gereedschapstaal gesmeed (voor betere staaldichtheid en dus duurzaamheid) en is “selectief gehard” (de snede & snede omgeving is hard, de rest van de bijlkop zachter en taaier).
De snede is hierdoor goed te slijpen, zonder dat de sterkte van de snede afneemt, terwijl de “rest” taai voor ruig gebruik is. De bijlkop heeft naast zijn bijloog/steelinzet twee fraaie en functionele stalen “lips of lugs”, door deze twee “lips of lugs” heb je meer staal & hout contact, waardoor de houten steel duurzamer en steviger in de bijlkop zit. Uiteraard heeft deze bijl een sterke geoliede, maar ongelakte Hickory houten steel en wordt het met een fraai authentiek lederen foedraal met riemlus afgeleverd. Dit foedraal past overigens tot aan 4,2 cm brede riemen. Door zijn authentieke sluiting met messingkleurige tanka op het sluit riempje is het bijlfoedraal echter niet de snelste om de bijl vrij te geven.
DE SPECIFICATIES EN SCORE’S VAN NA DE VELDTESTEN. (+ = matig; ++ = redelijk; +++/- = redelijk tot goed; / +++ = goed; ++++/- = goed tot zeer goed; ++++ = zeer goed ; +++++ = excellent / - = punten aftrek).
SPECIFICATIES/OPMERKING. SCORE.
GEWICHT BIJL MET STEEL: 739 gram. +++
MATERIAAL BIJLKOP: Zweeds smeedstaal. ++++
TOTALE SNEDEHOEK: Unknown. N.V.T
HARDHEID BIJLKOP: Ca. 52 – 54 HRC. ++++/-
COATING BIJLKOP & DUURZAAMHEID: N.V.T N.V.T
SNEDE LENGTE BIJLKOP: 7,8 cm. ++++/-
TOTALE LENGTE BIJL: 38,3 cm ++++/-
SCHERPTE AF FABRIEK: Zeer goed. ++++
AFWERKING AF FABRIEK: Goed. +++
MATERIAAL STEEL: Hickory hout met 9 mm ophangoog. ++++
STEEL LENGTE: 38,3 cm. ++++/-
“SWEEP” & KAPVERMOGEN: Dankzij de gebogen steel, zeer goed. ++++
COMFORT STEEL: Dankzij de “vogelkopknop” aan het eind, zeer goed. ++++
STANDTIJD/DUUR SCHERP BLIJVEN: Zeer goed!!! ++++
DUURZAAMHEID BIJL: Gesmeed om duurzaam te zijn. ++++
BESCHERMING SNEDE & GEBRUIKER: Dankzij het bijgevoegde lederen foedraal met sluiting, zeer goed. ++++
TOTALE DRAAGLENGTE: 39 cm. ++++/-
TOTAAL DRAAGGEWICHT: 814 gram. +++
ONTWERP & PRODUCTIELAND BIJL: “Hand” gesmeed in Zweden. ++++
PRODUCTIELAND BIJL FOEDRAAL: Zweden. ++++
FUNCTIONALITEIT FOEDRAAL: Goede kwaliteit, bijl is wat omslachtig te pakken. +++
WAUW GEHALTE: Een echte aanbeveling waard. ++++
PRIJS & KWALITEITSVERHOUDING: Euro 66,- / zeer goed. ++++
NULMETING. De “hand” gesmede Husqvarna Camping Axe kwam zeer scherp uit het fraaie meegeleverde lederen foedraal en verpakking.
Wel was de fraaie Husqvarna Camping Axe iets zwaarder dan de folder aangeeft. Gelukkig was de fraaie houten steel niet gelakt en de kop van de bijl ook niet met verf afgelakt, zodat ik echt beide wiggen kon zien. Want met zo’n verflaag op het bijloog/steelinzet van de bijlkop heb ik een erg slechte ervaring. Hoezo???
IT HAPPENED TO ME. Heel wat jaren geleden, bij het maken van een boshut voor mijn de zoontje, vloog bij het flink hakken plotsklaps de stalen bijlkop van de houten steel af (Zweeds gereedschapsmerk) en door de lucht. Doordat het zo lang geleden is, noem ik het merk nu niet meer bij naam! Gelukkig raakte de stalen bijlkop niemand, maar ik heb deze bijl daarna niet vaak meer gebruikt, ondanks het feit dat ik daarna de houten steel gemodificeerd en er een dikke stalen wig ingeslagen heb. Mijn gebruiksplezier ervan en vertrouwen erin was totaal weg! De oorzaak van het losschieten was dat onder de gelakte verflaag van de bijloog/steelinzet in de kop NUL KOMMA NUL wiggen zaten! Dus heeft u een bijl met zo’n gelakte bijlkop, check het! Maar nu terug naar de fraaie Zweeds Husqvarna Camping Axe met twee wiggen, waarvan ik (denk ik) wel veel gebruiksplezier krijg!
DE BIJLSNEDE VAN DE CAMPING AXE. Vanaf de aanzet loopt het langzaam convex tot aan de zeer scherpe snede (verjongt zich dus), waardoor deze bijl een compromis is tussen een echte houtsnijder, houtkapper en een houtsplijter. Met andere woorden, deze bijl is naar zijn snede toe niet zo slank & dun uitgeslepen als bij de Jagersbijl van zijn fraaie maar ook veel duurdere “neef”, maar is daardoor ook minder kwetsbaar. Ik heb daarna de scherpte van de Husqvarna bijlsnede wel op mijn testpapiertje getest, deze was zeer scherp (++++). Wat wel wat jammer is, was/is het feit dat vanaf het begin van de slijplijn naar de zeer scherpe snede toe wat “slodderig” machinaal geslepen was. Maar dit kosmisch “uitschietertje” doet eigenlijk niets af aan zijn hoge scherpte en dito functionaliteit. En als de bijlslijper even handmatig en met veel bijlliefde de snede met een steentje “nagelopen en gepolijst ” had, was de snede echter scheermes scherp geweest en had het een nog hogere score verdiend. Maar als ik deze fraaie hand gesmede Husqvarna camping bijl vastpak, ronddraai en evalueer, zou ik “met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid” kunnen/willen zeggen dat deze hand gesmede bijl uit de “ topproductielijn” van het Zweedse Hultafors (Hults Bruks) komt.
OPMERKINGEN VOORAFGAANDE AAN HET GEBRUIK:
- Controleer visueel voor het onmiddellijke gebruik of de houten en stalen wiggen in het bijloog/steelinzet van de bijlkop geplaatst zijn. Ik liet de bijlkop stelen vroeger (ook bij Scouting) zwellen in een emmer water. U kunt als u voldoende water bij u heeft, de steel ook laten “zwellen” in het water.
- Houdt voor de veiligheid bij het hakken personeel uit een zone met een straal van circa 10 meter.
- Weet waar zich de personen van uw groepje bevinden.
- Gebruik een solide polsriem om rondvliegende bijlen te voorkomen.
- Gebruik bij voorkeur veiligheidskleding en draag altijd een ogen beschermende veiligheidsbril.
- Houdt rekening met een ketsende bijl en pas daarop uw lichaamshouding aan.
- Zorg dat u ZELF een E.H.B.O kitje met een extra wondverband en noodverband bij u heeft.
- Sla voor het splijten van hout niet met een metalen moker op de bijlkop.
- Gebruik deze bijl niet als hamer, zeker niet zonder foedraal want daardoor is de snede naar je hoofd gericht.
DE VELDTESTEN. (Max. 5 uit 5 ; + = matig; ++ = redelijk; +++/- = redelijk tot goed; / +++ = goed; ++++/- = goed tot zeer goed; ++++ = zeer goed ; +++++ = excellent / - = punten aftrek).
DAG 1. Op een fraaie voor zomerdag op de ATB (ja, ja nu met een helm op) het mooie lokale bos in om de eveneens fraaie Husqvarna Camping Axe aan de tand te voelen.
Eerst kijken of mijn oude schuilhutje er nog stond en daarna eerst een dunne en later “even” een dikkere omgevallen dode boom doorgehakt. Dit klusje ging zeer goed (++++), de dode stukjes hout vlogen in het rond. Derhalve had ik een beproefde en noodzakelijke Uvex veiligheidsbril op. Daarna even verkast naar een ander stuk bos, alwaar ik een puntige dikkere boomstam die gevaarlijk langs het pad lag, doorgehakt heb. Elke dag een goede daad doen is het motto. De Husqvarna Camping Axe presteerde zeer goed (++++) op deze uitgedroogde harde en dikke stam.
De tester had echter wel een adempauze nodig vanwege de schouder naweeën van zijn bij Defensie overkomen dienstongeval. Ook moest er fris water in de tester zijn “koelsysteem”. Weer op de ATB en naar mijn testplekje met ruw bankje, alwaar ik later gezelschap kreeg van twee wandelende dames. Het gesprek ging “over koetjes en kalfjes” en de huidige politiek & Pinoccio. Toen de dames verder wandelden was de bijl weer aan de beurt. Eerst hout splijten wat ook zeer goed ging (++++), daarna de bijl kort bij de bijlkop vastpakkend om een vuurstok met dunne veertjes te maken, wat excellent (+++++) ging. Thuis aangekomen de scherpte van de snede op een testpapiertje uitgetest, de scherpte was ondanks het harde, droge hout nog steeds zeer goed (++++). Hierna kreeg de stalen bijlkop een verdiende behandeling met een oliedoekje.
DAG 2. Huisvlijt: Op een mooie dag een dikke lederen steelbeschermer vervaardigd ter bescherming van de fraaie Hickory steel (de naam zegt het al). Nog even op een ronde (leren) veter wachten en de bijl is super operationeel voor het nog ruigere hakwerk. Want op de foto zie je dat de bijlkop en steelinzet in de uitgehakte V van de dikke boom verdween. Ook daarna even nog wat lichte hakklusjes zonder bijlbeschermer gedaan, die zeer goed (++++) gingen. Ik had eigenlijk ook niet anders van deze “Zweedse vriend” verwacht.
DAG 3. Ja, op een fraaie dag en met de ATB het bos weer in, nu met de stevige en ook fraaie lederen steelbeschermer (al zeg ik het zelf). Dus ook weer een dikke omgevallen boom uitgezocht om de Husqvarna Camping Axe “ van katoen te geven”. En ja bushcraft vrienden, de spaanders vlogen net als in het spreekwoord in de rondte, daarom had ik voor mijn eigen veiligheid mijn vertrouwde veiligheidsbril op. Be Smart, Better Safe Than Sorry. Deze dikke boom was overigens volledig uitgedroogd en daardoor ook zeer hard. Na even van positie wisselen (links/rechts van de stam), wat water gedronken en tegelijkertijd mijn schouderspieren wat ontlast. Gelukkig had ik genoeg water voor mijn intern koelsysteem bij me. Ik “val“ dikke liggende boomstammen meestal van beide kanten aan, dit voor meer rendement. Echt, deze Husqvarna Camping Axe beet door het harde hout of het niets was en klaarde de klus zeer goed (++++). Na afloop moest de snede zijn scherpte op het testpapiertje staven, wat zeer goed lukte.
De standtijd van deze bijlsnede is zeer goed (++++), ondanks het feit dat hij al drie dagen getest wordt en al twee dikke omgewaarde droge boomstammen doormidden heeft gehakt. Mijn vertrouwen in bijlen met een houten steel is weer helemaal terug, dankzij deze kleine “Pitbull”.
DAG 4. Deze dag bestond nu eens uit licht kapwerk doordat ik tijdelijk de HKD lederen steelbeschermer verwijderd had. Dit om aan een vraag van de hoofdsponsor Country Store te Epe om meer lederen exemplaren voor de echte bijlliefhebbers te voldoen. En daarbij vormde ik deze steelbeschermers voor de betere pasvorm “nat” om de houten steel. Maar nu met de fraaie en nog steeds scherpe Husqvarna terug naar bos. Het lichte kapwerk op veel afgewaaide takken ging zeer goed (++++).
Wat me tegenwoordig wel erg opvalt, is het feit dat de Overheid / Staatsbosbeheer erg veel bomen laat omhakken en zo voor minder bos en meer heide zorgdraagt. Ik denk dat ik me een volgende keer op zo’n plek ook niet meer in hoef te houden.
DAG 5. Eerst weer de lederen HKD bijlbeschermer om de steel en tegen de bijlkop bevestigd. Deze steelbeschermer zit wegens zijn nat gevormde pasvorm en het lederen vetersysteem weer perfect, al zeg ik het weer zelf. Dus op een waterkoude dag op de ATB het bos weer in om te hakken, te hakken en nog eens te hakken. Want daar is deze fraaie bijl voor ontworpen en gesmeed! Ik kwam onderweg naast een smal bospad een mooie dikke omgewaaide boom tegen, met naar het later bleek een keiharde kern. Maar zowel de tester als deze stoere Zweedse bijl klaarden de klus weer zeer goed (++++). Ook kwam mijn HKD lederen steelbeschermer weer zeer goed van pas, want ik sloeg de bijlkop diep in de V-snede van de boom en in & tegen de zeer harde kern. Tip voor Husqvarna: Lever voor deze Camping Axe zo’n steelbeschermer optioneel erbij.
Na even wat water gedronken te hebben weer verder aan de slag. Nu was een bijna dode uitgedroogde harde nog rechtstaande boom aan de beurt. Dus eerst kijken waar de boom moet vallen, dus aan die kant ook een V-snede gemaakt. Daarna aan de andere kant even flink verticaal kappen en op het laatste moment de boom een zetje in de goede richting gegeven. Want hij mocht beslist niet op mijn ATB vallen! Op een gegeven moment begon het wat druilerig te regenen, ik had zin in koffie dus maar op huis aan.
Onderweg moesten de “weergoden” nog een appeltje met me schillen, edoch de meeste regen viel naast me en ik had gelukkig ook mijn zeer gewaardeerde Pinewood buitenkleding aan. P.s. Ook Husqvarna maakt speciale veiligheidskleding voor het bos.
Thuis tekencontrole op mezelf uitgevoerd en douchen, andere kleding aan, koffiedrinken en onderhoud op de bijlkop en controle op de scherpte uitvoeren. Jammer genoeg kreeg mijn EZE-LAP slijpsetje daarbij niets te doen want de bijlsnede van de Husqvarna Camping Axe was nog steeds zeer scherp, wat op een zeer goede standtijd wijst (++++). De standtijd is overigens de duur van scherp blijven.
Eigenlijk weet ik nu van deze functionele zeer fraaie Husqvarna Camping bijl genoeg en sluit derhalve de veldtesten af. Mocht er in de toekomst wat bijzonders voordoen, houdt ik u op de hoogte.
TOTAALSCORE VAN DE HUSQVARNA CAMPING AXE: ++++ / = ZEER GOED.
RESUME. Deze Husqvarna Camping Axe is gezien zijn gesmede bijlkop, zijn “authentieke looks”, zijn grote scherpte, zijn zeer goede prestaties in combinatie met zijn gunstige prijs, een echte aanbeveling waard. En ja, ik heb mijn plezier en vertrouwen in Zweedse bijlen met houten stelen weer geheel terug gekregen. Voor de bijl liefhebber zou een “bijl bijbeltje” met onder andere een slijpinstructie en onderhoud tips (en dat kost de kop niet) dus met “alle in/outs” een pre kunnen zijn. Ook voor de ruige hakkers zou een optionele lederen steelbeschermer een must kunnen zijn, de klappen in de diepe V- sneden worden dan namelijk eerst door het leder opgevangen.
TIPS voor Husqvarna: Met een beetje extra aandacht kan deze bijl zich op het hoogste niveau meten met zijn veel duurdere “neven”. En voorkom kosmisch “uitschietertjes”, slijp de snede handmatig met een slijpsteentje en veel bijlliefde na.
DANKBETUIGING.
Met dank aan mevrouw Strijd van Husqvarna Nederland B.V. voor de ondersteuning bij het tot stand komen van deze review.
Messenexpert Henk Kraaijvanger was KMA OPC/ instructeur en onderofficier toegevoegd bij het Bureau Force Protection, nu is hij b.d. / retired
Tevens was hij vanaf 1996 messenredacteur bij de wapenmagazines SHOOT, AK-56 en free lance messentesten/schrijver voor SAM tot 1999.
Tot slot is hij de ontwerper van het HKD foedraal en de huidige voorzitter/lid van de DKE jury.
Importeurs, heeft u ook een mes of een ander scherp voorwerp dat u getest of besproken wilt zien? Bent u wellicht zelf (beginnend) messenmaker?
Mail ons op info@bushcraft.nl en wij laten u weten waar u uw mes of bijl heen kunt sturen.
